- debilis
- dēbĭlis (old shortened form debil, v. Ritschl, Opusc. Phil. 2, 331), e, adj. [de-habilis; cf. Dig. 49, 16, 4, § 12: lit. unmanageable, wanting in flexibility or activity; hence], lame, disabled, crippled, infirm, debilitated, feeble, frail, weak, etc. For syn. cf.: imbecillus, infirmus, invalidus (freq. and class.).I.Lit.a.Of personal subjects:b.
debiles fieri,
Cato R. R. 157, 10:si gladium imbecillo seni aut debili dederis,
Cic. Sest. 10, 24; cf. id. Phil. 8, 10, 31; Phaedr. 4, 2, 10:confectus senectute, mancus et membris omnibus captus ac debilis,
Cic. Rab. Perd. 7, 21; cf.: debilis manu, pede, coxa, Maecen. ap. Sen. Ep. 101, 11; ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, * Juv. 10, 227:plurimis stipendiis debilis miles,
Plin. 7, 28, 29, § 104:integris debiles implicabantur,
Curt. 4, 16, 11:amissis remis atque ordine debilis uno Sergestus,
Verg. A. 5, 271:claudi ac debiles equi,
Liv. 21, 40.—Of inanimate subjects: membra metu, * Ter. Ad. 4, 4, 3; Sen. Contr. 5, 33; cf.II.debile fit corpus,
Lucr. 4, 952; 5, 830:manus,
Ov. M. 12, 106: crus, * Suet. Vesp. 7:ferrum,
Verg. A. 12, 50:pennae,
Ov. R. Am. 198:jugum,
id. Pont. 3, 1, 68:umbra,
id. Tr. 3, 4, 20.— Poet.:iter,
i.e. of a wounded man, Stat. Th. 12, 144.Trop., disabled, weak, in mind, character, authority, etc.a.Of personal subjects:b.eos qui restitissent infirmos sine illo (sc. Catilina) ac debiles fore putabam,
Cic. Cat. 3, 2:qui hac parte animi (sc. memoria) tam debilis esset, ut, etc.,
id. Brut. 61, 219:ingenio debilior,
Tac. H. 4, 62; cf.: sine animo anima est debilis, Att. ap. Non. 426, 48 (v. 296 Ribbeck).—Of inanimate subjects:duo corpora esse reipublicae, unum debile, infirmo capite: alterum firmum sine capite,
Cic. Mur. 25, 51:manca ac debilis praetura,
id. Mil. 9, 25; id. Tusc. 2, 5, 13:manus, sine quibus trunca esset actio ac debilis,
Quint. 11, 3, 85: inscitia, * Pers. 5, 99.— Comp. v. supra.— Sup. appears not to occur.—* Adv., dēbĭlĭter, infirmly, lamely, feebly: lacrimis lingua debiliter stupet, Pac. ap. Non. 98, 18 (v. 355 Ribbeck).
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.